طی بیش از چهار دهه مبارزه و مقاومت در کردستان، سنت های پیشرو ارزنده ای در این جامعه تثبیت شده است. یکی از این سنت ها، برگزاری مراسم روز جهانی كارگر است. این سنت در دشوارترین روزهای حاکمیت جمهوری اسلامی و حتی در شرایطی که جنگ ارتجاعی ایران و عراق همه عرصه های زندگی در این جامعه را تحت تاثیر قرار داده بود و زیر برق سر نیزه دشمن پاس داشته شده است. در این راه جانبازی ها شده است، زندان و شکنجه و تبعید از سر گذرانده شده است، بیکار شدن و اخراج تحمل شده است، اما پرچم اول ماه در کردستان بر زمین نیفتاده است. رژیم ضد کارگر جمهوری اسلامی در این راه تا اعدام کارگران رزمنده ای چون “جمال چراغ ویسی” و “عبدالله بیوسه”، پیش رفت، اما راه به جائی نبرد. این پایداری و استقامت، رژیم را ناچار کرده است که تعطیلی این روز را برسمیت بشناسد.اگر چه برای جلوگیری از برگزاری مراسم مستقل کارگری، مراسم دولتی به راه امی اندازد، اما در کردستان به عنوان یک سنت جا افتاده اینگونه مراسم های دولتی از جانب توده کارگران بایکوت می شود.
11 اردیبهشت سال 1358 در شرایطی که هنوز سلطه رژیم اسلامی بر کردستان برقرار نشده بود، در همه شهرهای کردستان روز جهانی کارگر با شکوه تمام گرامی داشته شد. در این روز در شهر مهاباد راهپیمائی باشکوهی با شرکت هزاران نفر برگزار شد که نمایشی بود از قدرت کارگران و مردم زحمتکش در این شهر.
در سال ۱۳۶۲، در فضایی کاملا نظامی و جنگی، در اوج سرکوب و خفقان در مقیاسی کوچک اما رزمنده و بیاد ماندنی در شهر مهاباد روز جهانی کارگر برگزار شد. این حرکت اولیه در آن سال های فشار و خفقان و سرکوب، نقشی بسیار جدی در زنده نگه داشتن این سنت کارگری داشت که فراموش نشدنی است. نمونه دیگری از مراسم های پرشکوه روز جهانی کارگر روز 11 اردیبهشت ۱۳۶۶ در سنندج بود. در این روز با اینکه جمهوری اسلامی از مدت ها پیش خود را برای مقابله با تجمعات کارگری آماده کرده بود و با بسیج نیروهای سرکوبگر و راه اندازی تبلیغات جنگی، کنترل خیابان ها، محاصره محلات کارگری و تفتیش بدنی وسیع، به میدان آمده بود و پیشاپیش اعلام کرده بود که هیچ مراسم مستقلی نباید برگزار شود، اما از روز قبل از 11 اردیبهشت، کارگران و زحمتکشان سنندج دست به کار شدند و فراخوان های مربوط به برگزاری مراسم این روز را در محلات کارگری وسیعا پخش کردند. سرانجام مراسم های متعددی در “پاساژ عزتی، کارخانه پوشاک، کارخانه شاهو” و در میان کارگران “قناد” و خانواده های کارگری بر پا نمودند.
قطعنامه اول مه سال ۱۳۶۶ کارگران سنندج، علاوه بر خواست به رسمیت شناختن روز کارگر و تعطیلی کار در این روز، خواستار حق تشکل و اعتصاب، ۴۰ ساعت کار در هفته، دستمزد متناسب با افزایش تورم، ممنوعیت کار کودکان زیر ۱۸ سال، توجه ویژه به زنان کارگر و چند خواست دیگر بود.
نمونه دیگری از مراسم های پرشکوه و رزمنده ای که در تاریخ مبارزات کارگری کارگران ایران با برجستگی ویژه ای به ثبت رسیده است، برگزاری اول مه سال ۱۳۶۸ سنندج بود. در این روز اجتماع بزرگی از کارگران در سالن ورزشی تختی سنندج برپا شد. مراسم با سرود انترناسیونال آغاز و با سخنرانی پرشور کارگر کمونیست جانباخته “جمال چراغ ویسی” ادامه یافت. وی طی سخنرانی مبسوط خود، علاوه بر تشریح وضعیت دشوار زندگی و معیشت کارگران و زحمتکشان، بر ضرورت اتحاد و همبستگی و لزوم ایجاد تشکل های کارگری و استحکام صفوف مبارزه علیه نظام سرمایه داری و شرایط نابرابر موجود در جامعه تاکید داشت. جلوه های باشکوه برگزاری مراسم های اول ماه مه سال ۶۸ در سنندج، هیچگاه از یادها نخواهد رفت. شعله مراسم های روز جهانی کارگر از آن پس در شهر سنندج هر گز خاموش نشد و با گذشت زمان، هر سال سنتهای نوینی از خود به جای گذاشت.
کارگران و فعالین کارگری در شهر سقز نیز همواره از جمله پیشروان جنبش کارگری در برگزاری مراسم های روز جهانی کارگر بوده اند. در سالهای 1369، 1370 و 1371 شاهد نمونه های جسورانه ای از برگزاری مراسم کارگری بوده ایم.پر شورترین نمونه آنرا در سال 1383 برگزار گردید. طی چند دهه گذشته، فعالین کارگری در این شهر زندان و شکنجه و تهدیدهای رژیم را به جان خریده اند، اما هرگز نگذاشته اند که پرچم این روز تاریخی به عنوان نماد همبستگی طبقه کارگر بر زمین بماند.
این سنت از جانب کارگران پیشرو و خانواده هایشان هر ساله و در بیشتر شهرهای کردستان، در کرمانشاه ، اشنویه، بوکان، مریوان بانه، کامیاران و دیواندره ربط و سردشت، به اشکال مختلف از راهپیمائی خیابانی گرفته، تا گردهمایی در داخل شهر و گاهی تجمع در بیرون شهرها، حفظ شده است. فعالین کارگری در این مناسبت از دیوار خفقان و سرکوب رژیم عبور کرده و هر ساله با شور و حرارت به استقبال روز جهانی خود رفته اند.
این سنت ها و وجود فعالان و کارگران پیشرو، این امید را تقویت می کند که امسال نیز علیرغم هر مانعی، توده کارگران از برگزاری گرامیداشت این روز تاریخی غافل نخواهند ماند و با هر آنچه که در توان داشته باشند مراسم روز جهانی خود را برپا خواهند کرد.