گزارش یونیسف حاکی از افزایش روزافزون کودکان کار در جهان دارد، اما نیاز سرمایه داری به کار کودک برای دستیابی به سود بیشتر سبب شده تا امکانات اجتماعی و سیاسی که باید در جهت حمایت از کودکان باشد در خدمت سرمایه قرار گیرد. طی سه سال گذشته که ویروس کرونا در سطح جهان گسترش پیدا کرد همه هشدارهای نهادها و فعالین حقوق کودک متوجه کودکان کار و خطر ابتلای آنان به این ویروس کشنده بود. اما خطری که دائمی و همیشگی است و کمتر مورد بحث قرار میگیرد مشکل مورد تجاوز قرار گرفتن این کودکان کار است.
در گزارش ۲۰۲۰ یونیسف آمده است:” آخرین برآوردهای جهانی نشان می دهد که تعداد کودکان کار به 160 میلیون نفر در سراسر جهان افزایش یافته است که در چهار سال گذشته 8.4 میلیون کودک افزایش یافته است. در آغاز سال 2020، 63 میلیون دختر و 97 میلیون پسر در سراسر جهان در حال کار کودک بودند که تقریباً یک نفر از هر 10 کودک در سراسر جهان را تشکیل می دهد.”(۱)
گرچه این آمار نمی تواند آماری دقیق و درست باشد چون که کشورهایی مانند ایران هرگز آمار درستی از کودکان کار ارائه نکرده است. اما مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران در ۱۴ آبان ۱۳۹۶ می گوید: “به ۹۰ درصد کودکان کار تجاوز می‌شود” در جواب خبرنگار ایسنا که می پرسد “ اینکه ٩٠ درصد از کودکان کار مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند. آیا این عدد را براساس مطالعه و تحقیق ویژه‌ای اعلام کردید؟ جامعه آماری‌تان چه بوده؟” جواب می دهد: بله، تحقیق شده. ما در حوزه کاهش آسیب و ساماندهی متکدیان در شهر برابر بند ٥ ماده ٥٥ قانون، مسئولیت داریم….” (۲)
اما تاکنون ما شاهد افزایش روز افزون کودکان و خشونت علیه آنان از جنسی، جسمی تا روحی و روانی بسیار بوده ایم.
بر اساس مقاوله نامه های جهانی کار کودکان ممنوع می باشد و در نشست جهانی در دوربن افریقا جنوبی که در ۱۵ تا ۲۰ ماه مه امسال برگزار شد که مسائل کار کودکان و بخصوص دوره کرونا پرداخته شد. در انتهای نشست قطعنامه ای تصویب شد که به روال سابق نشان می دهد که تعداد کودکان کار در سطح جهان گسترده تر شده است در کلیه کشورهای وابسته در چهار گوشه دنیا وضعیت کار کودکان فاجعه بار است. از کار در مزارع تا عدم تحصیل تا کار در محیط های کار اجباری تا فروش بدن افزایش یافته است. (۳)
در همین زمینه است که آموزش بین الملل بیشترین نقش را برای رفع کار کودک بکار می برد و تحصیل را حق کودکان می داند. گزارشات آموزش بین الملل و کنفدراسیون مواد غذایی در رابطه با کار کودکان در بخش کشاورزی بر روی سایت های این دو فدراسیون موجود است.
این وضعیت را اگر با نگاه شرایط کودکان کار در ایران بررسی کنیم شاید در ایران بخاطر نبود سندیکاهای مستقل، نهادهای کودکان و کلا سیستم قضایی که هر گونه واقعیتی را وارونه نشان می دهد بسیار فاجعه بارتر است. در جامعه ای که حتی تحمل نهادهایی مثل جمعیت امام علی را ندارد می توان فهمید که وضعیت کودکان کار چگونه است. گزارشات بسیار محدود و دست و پا شکسته نشان می دهد اگر نا چند سال پیش جمعیت کودکان کار بین ۳ تا ۷ میلیون بوده است در حال حاضر بیش از این آمار کودک کار در ایران وجود دارد اما مرکز آمار ایران گزارش کودکان ده تا پانزده سال را منتشر می کند و در این گزارشات کودکانی بین ۵ تا ۱۰ ساله که اکثریت کودکان کار را تشکیل میدهند نادیده گرفته شده اندُُ که بسیاری از آنها وضعیت بسیاری نگران کننده ای دارند که کمیسیون مجلس هیچگاه به آن کاری ندارد. تنها هر چند سال یکبار اعلام می شود که اداره بهزیستی در حال بررسی این مشکل است تا این بخش از کودکان که در سطح شهر پراکنده اند را جمع آوری کند و به بخش های مربوطه اداره بهزیستی یا پرورشگاه ها بسپارد. گرچه اگر گوچکترین اقدامی نیز صورت بگیرد بسیاری از این کودکان سریعا دوباره به خیابان ها برمی گردند چونکه هیچ گونه اقدام اساسی برای رسیدگی و حل مشکلات این کودکان با توجه به ساختار سیستم حکومت صورت نمی گیرد.
کانون مدافعان حقوق کارگر برای لغو کار کودکان در کنار نهادها و فعالان این عرصه فعالیت داشته و مبارزه در این عرصه را یکی از پایه ای ترین و ضروری ترین بخش مبارزه طبقه کارگر می داند و بارها در نشست ها و گزارشاتش توضیح داده است که کودکان و حاشیه نشینان در جامعه ایران بیشترین بهای تبعیض و نابرابری در جامعه را بر دوش خود حمل می کنند. با آرزوی لغو کار کودکان و فقر و رسیدن به دنیای عاری از ستم طبقاتی.
شنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۱
کانون مدافعان حقوق کارگر
(۱)https://data.unicef.org/resources/child-labour-2020-global-estimates-trends-and-the-road-forward/
(۲)https://www.isna.ir/news/96081408146/%D8%A8%D9%87-%DB%B9%DB%B0-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF
(۳)https://www.5thchildlabourconf.org/sites/default/files/2022-06/Durban_Call_to_Action_EN_20220607.pdf