نوشته : پیک یوهانسون
ترجمه : شهرام امانتی
قبل از مطالعه مقاله حاضرذکر دو نکته ضر‌وری است.
الف – مقاله حاضر درگاهنامه اخبار مردم ، ارگان حزب چپ فنلاند به چاپ رسیده است.
ب – نویسنده مقاله متذکر میشود که نوشته حاضر قبل از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به نگارش درآمده است.یعنی زمان نگارش قبل از آغاز حمله حماس و به دنبال آن پاسخ متقابل اسرائیل به این حملات و در سالگرد پیمان اسلو یعنی ماه سپتامبر نگاشته شده است.
☆☆☆☆
سعد الرشید از اهالی اردوگاه جنین هنوز آنروز را در سپتامبر ۱۹۹۳ به یاد دارد که به مناسبت امضای پیمان صلح اسلو میان دولت اسرائیل و سازمان آزادیبخش فلسطین ( ساف ) جشن و پایکوبی در اردوگاه آوارگان جنین برپا شد.
مردم اردوگاه جنین به خیابانها ریختند و آواز سر داده و علامت پیروزی را به همدیگر نشان میدادند. تلویزیون تصاویر یاسر عرفات رهبر ساف را که در حال دست دادن با اسحاق رابین نخست وزیر اسرائیل در واشنگتن بود را پخش میکردند. در وسط آنها بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا بود که دستانش را بر شانه هر دو آنها گذاشته بود.
ساف متعهد شده بود که دولت اسرائیل را به رسمیت بشناسد و اسرائیل نیز قول داده بود که خودگردانی محدود فلسطینی ها را به رسمیت بشناسد.
قبل از معاهده اسلو قیام و خیزش ۶ ساله مردم فلسطین بود که در جریان آن قیام شش ساله حدود دوهزار نفر از جوانان فلسطینی جان خود را با گلوله های سربازان اسرائیل از دست داده بودند.
پس از سپتامبر ۱۹۹۳ آغاز خودگردانی فلسطینی ها بر کرانه غربی و غزه بود که تا به دست آوردن آن ، تجربه سالها رنج و سختی را داشتند. در جشن اردوگاه پناهجویان جنین ، جوانان فلسطینی روی سقف تانکهای اسرائیلی رفته و شاخه های درخت زیتون را به سربازان اسرائیلی تقدیم میکردند. سعد الرشید ۶۸ ساله آن صحنه ها را که از تلویزیون و روزنامه های آنزمان پخش میگردید، هنوز در خاطرخود دارد.
سربازان اسرائیلی با نیشخند، چون سرگرمی و تفریح به جوانان فلسطینی نگاه میکردند.
یکسال بعد از آن یاسر عرفات و اسحاق رابین برنده جایزه صلح نوبل شدند و امروز ۳۰ سال بعد از پیمان اسلو ، این پیمان نه صلح را برای فلسطینی ها به ارمغان آورد و نه خودگردانی را.
اردوگاه جنین که در شمال کرانه باختری قرار گرفته است امروزه دارای بیست هزارنفر جمعیت است. جمعیتی که در آپارتمانهای فرسوده و فقیرانه ساکن شده و در آنجا بیکاری بیداد میکند که درصد بالایی از آن را جوانان تشکیل میدهند و علاوه بر آن نیز ساکنان این اردوگاه از انواع خدمات محروم میباشند.
منطقه جنین را اردوگاه آوارگان مینامند، زیرا که ساکنین فعلی آن فرزندان آواراگان و پناهجویانی هستند که بعد از تشکیل حکومت اسرائیل و یک سری جنگها به این اردوگاه انتقال یافتند و به بیان دیگر جمعیت زیادی از ساکنان همینجا به دنیا آمده و آواره بحساب می آیند.
اردوگاه جنین بخش کوچکی از کرانه باختری است که رسماً در محدوده تشکیلات خودگردان فلسطین قرار داشته و با این وجود در سال جاری نیروهای اسرائیل چندین بار با هواپیما و هلیکوپتر و پشتیبانی دوهزار سرباز جنگی به آن حمله کرده اند.
در حملات اسرائیل به اردوگاه جنین دهها نفر جانباخته اند و هزاران نفر به دلیل خشونتهای سربازان اسرائیل به بخشهای دیگر فلسطین گریخته اند.
در دیگر نقاط سرزمینهای اشغالی، حداقل دویست نفر در حملات سال جاری ارتش اسرائیل کشته شده اند.بر اساس آمار منتشر شده توسط سازمانهای حقوق بشری از سال ۲۰۰۰ تاکنون ، بیشتر از ده هزار فلسطینی در سرزمینهای اشغالی کشته شده اند.
محقق و تحلیلگر سیاسی ماردین بشارت اینچنین میگوید : قرار اینبود که پیمان اسلو ظرف پنج سال به یک صلح دائمی میان فلسطین و اسرائیل بیانجامد اما نتیجه این شد که اسرائیل با خشونت هرچه بیشتر سیاست اشغال سرزمینها را دنبال کرد و به تقویت سیستم آپارتاید قویتر از آنچه که در گذشته بود، پرداخت.
به نظر ماردین بشارت پروسه مذاکرات اسلو در ۱۹۹۳ یکطرفه بود. دیپلماتهای نروژی و آمریکایی که هدایت مذاکرات را برعهده داشتند در آن جلسات اسرائیل توانست تا شرایط خود را تا حد زیادی به آنها دیکته کند و تقریباً ۸۰ درصد از سرزمین تاریخی فلسطین در تصرف اسرائیل باقی ماند و به فلسطینی ها نیز وعده داده شد که در آینده به آنها اجازه داده میشود تا یک پنجم این سرزمین را اداره کنند ، وعده ای که هیچگاه عملی نشد.
با فشار اسرائیل در جریان و پروسه مذاکرات اسلو بسیاری از مسائل محوری بررسی نگردید که میتوان به موارد زیر اشاره نمود :
وضعیت شهرکهای غیرقانونی ساخته شده توسط اسرائیل در اراضی اشغالی – آوارگان فلسطینی رانده شده از خاک اسرائیل و آینده اورشلیم از جمله مواردی هستند که اسرائیل اجازه نداد تا در پروسه مذاکرات اسلو روی آنها بحث و چانه زنی صورت بگیرد.
امروزه ایده دولت مستقل فلسطینی غیر قابل تصور است. بیشتر از ۲۰۰ شهرک یهودی نشین در سرزمینهای اشغالی کرانه باختری ساخته شده اند که جمعیت آنها بالغ بر یک میلیون نفر تخمین زده میشود و هر روز تعداد ساکنین آنها رو به افزایش است. شهرک نشینهایی که علاوه بر منزل مسکونی از مزایای دیگری نیز مانند معاف مالیاتی و وجود شغل و درآمد و یارانه های دولتی برخوردارند.
این شهرکها ۴۲ درصد از کل مساحت کرانه باختری را پوشش میدهند و تنها ۱۸ درصد از سرزمینهای کرانه باختری تحت کنترل تشکیلات خودگردان فلسطینی میباشد.
محوطهسرزمینهایدولتخودگردانفلسطینبوسیلهدیواریکهبیشتراز۷۰۰کیلومترطولداردحصارکشیشدهاست. برخلاف تصور تنها بخش کوچکی از این دیوار در امتداد مابین اسرائیل و کرانه باختری قرار دارد. در بسیاری از قسمتهای کرانه باختری این دیوار در عمق این منطقه ساخته شده که شهرکهای یهودی نشین و اتوبانهای فقط مجاز برای اسرائیلیها را از مناطق فلسطینی نشین جدا میسازد . در بسیاری از نقاط این دیوار در میان مناطق مسکونی فلسطینی ها ساخته شده است و عبور از دیوار به سمت دیگر را برای فلسطینی ها ممنوع ساخته اند. دیواری که در پشت آن مزارع مردم فلسطین قرار داشته و مطابق قوانین اسرائیل میتوان زمینهای زراعی را که بدون کشت باقی مانده اند تصرف و مصادره نمود. بعبارت دیگر زمینهای زراعی پشت دیوار توسط اسرائیلی ها مصادره میگردند.
حاکمیت استعماری در عمق سرزمینهای کرانه باختری یک حاکمیت دو فاکتو است و بخشی از سیاستهای استعماری اسرائیل توسط دولت خودگردان فلسطینی محافظت میگردد. در کرانه باختری دولت محمود عباس متهم به اقتدارگرایی و اقداماتش را چون صندوقدار دولت اسرائیل می پندارند. محمود عباس ۷۸ ساله از سال ۲۰۰۵ بدون انجام انتخابات رئیس جمهور است و در خلا یک پارلمان کاری این محمود عباس است که درباره تمام امورات مهم منطقه به تنهایی تصمیم میگیرد. او سال گذشته خود را به ریاست شورای عالی دادگاهها که به تازگی تاسیس کرده بود، گماشت.
دولت خود گردان دارای دستگاه سرکوب عریض و طویلی نیز بوده که این نیروهای غیرمستقل تندرو و خشن تحت مدیریت دولت خودگردان بوده و هزینه آنها دو برابر هزینه ای است که برای دو بخش مهم یعنی بهداشت و آموزش و تحصیل در مناطق خودگردان صرف میگردد.