روز سه‌شنبه ۲۲آبان ماه کیانوش سنجری، فعال سیاسی و روزنامه‌نگار ایرانی با اقدامی تراژیک و با هدف جلب توجه جهانی به رفتار خشونت‌بار جمهوری اسلامی ایران در قبال فعالین عرصه های مختلف، به زندگی خود پایان داد. داستان کیانوش فقط یک خبر ناراحت‌کننده نیست؛ این داستانی است که هر انسانی را با این سوال روبرو میکند که چرا این تصمیم را گرفت؟.
زندگی و فعالیت‌های کیانوش سنجری
کیانوش سنجری در سال ۱۳۶۰ در تهران به دنیا آمد. از همان ابتدا علاقه‌مند به حقوق بشر، عدالت اجتماعی و مبارزه علیه نظام سرکوبگر بود. تحصیلات خود را در رشته حقوق ادامه داد و در دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. پس از فارغ‌التحصیلی، کیانوش به فعالیت‌های حقوق بشری و اجتماعی پرداخت و در سازمان‌های مختلفی به عنوان مشاور حقوقی و فعال حقوق بشر فعالیت کرد.
در طول سال‌های فعالیتش، کیانوش به دلیل تلاش‌هایش برای دفاع از حقوق زندانیان سیاسی و اجتماعی، بارها توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شد. این بازداشت‌ها و فشارهای مداوم، تأثیرات روانی و اجتماعی زیادی بر کیانوش داشت و او را به یکی از چهره‌های برجسته و تأثیرگذار در زمینه حقوق بشر تبدیل کرد.
دلایل اقدام به خودکشی
در ماه‌های اخیر، کیانوش به دلیل اعتراض به تداوم بازداشت فعالان سیاسی و اجتماعی توسط جمهوری اسلامی، به شدت تحت فشار بود. او در چندین پیام و پست شبکه‌های اجتماعی از وضعیت زندانیان انتقاد کرد و هشدار داد که اگر تا زمان مشخصی تعدادی از فعالان آزاد نشوند، به زندگی خود پایان خواهد داد. از جمله فعالانی که کیانوش به آزادی آن‌ها تأکید داشت، می‌توان به فاطمه سپهری، نسرین شاکرمی، توماج صالحی و آرشام رضایی اشاره کرد. متاسفانه روز سه‌شنبه، تهدیدش به حقیقت پیوست و او با اقدامی تراژیک به زندگی خود پایان داد.
دلایل دیگر
1. سرکوب فعالین سیاسی توسط جمهوری اسلامی: کیانوش سنجری و بسیاری از فعالین سیاسی دیگر، به دلیل فعالیت‌های خود برای حقوق بشر و عدالت اجتماعی، بارها توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت و تحت فشار قرار گرفتند. این سرکوب‌ها شامل بازداشت‌های غیرقانونی، شکنجه، و تهدیدهای مداوم بود که تأثیرات روانی و اجتماعی زیادی بر کیانوش داشت.
2. اعدام‌های سیاسی: در یک سال اخیر، تعداد زیادی از فعالان سیاسی در ایران اعدام شده‌اند. این اعدام‌ها نشان‌دهنده شدت سرکوب و خشونت جمهوری اسلامی علیه مخالفان سیاسی است و تأثیرات روانی و اجتماعی زیادی بر جامعه و فعالان سیاسی دارد.
واکنش‌ها به اقدام کیانوش سنجری
پس از خبر خودکشی کیانوش سنجری، واکنش‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها منتشر شد. بسیاری از فعالان سیاسی و اجتماعی از اقدام او به عنوان فریاد نهایی یک مبارز یاد کردند و تأکید کردند که این حادثه نشان‌دهنده وضعیت ناگوار حقوق بشر در ایران است. سازمان‌های حقوق بشری نیز با انتشار بیانیه‌هایی، از دولت ایران خواستند تا به وضعیت زندانیان سیاسی و اجتماعی رسیدگی کند.
به عنوان مثال، نسرین ستوده، وکیل و فعال حقوق بشر، در واکنشی به این حادثه گفت:
> “کیانوش سنجری با فداکاری و جانفشانی خود صدای مظلومان را به گوش جهانیان رساند.”
تأثیرات منفی جمهوری اسلامی
این حادثه تأثیرات زیادی بر وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران خواهد داشت. بسیاری بر این باورند که خودکشی کیانوش سنجری می‌تواند به عنوان یک زنگ هشدار برای توجه به وضعیت حقوق بشر در ایران عمل کند و جامعه بین‌المللی را به فشار بیشتر بر دولت ایران برای بهبود شرایط وادارد. این حادثه نشان‌دهنده تأثیرات منفی سیاست‌های جمهوری اسلامی بر زندگی و حقوق شهروندان است و نیاز به تغییرات اساسی در رویکردهای حکومتی را برجسته میکند.
جمهوری اسلامی با سرکوب بی‌رحمانه و سیستماتیک فعالان سیاسی و اجتماعی، نشان داده است که هیچ احترامی برای حقوق بشر و آزادی‌های اساسی قائل نیست. این رژیم با استفاده از خشونت، تهدید و اعدام، تلاش میکند تا صدای مخالفان را خاموش کند و هرگونه اعتراض و مخالفت را سرکوب کند.
نتیجه‌گیری
خودکشی اعتراضی، یک کنش بسیار نادر است که در طول نیم‌قرن گذشته میزان آن در سراسر جهان افزایش یافته است.
سیمانتی لاهیری، متخصص علوم سیاسی در دانشگاه ویلانوای آمریکا، می‌گوید که وقتی مردم به این شکل از اعتراض متوسل می‌شوند، مایل‌اند از آن به عنوان عملی غیرخشونت‌آمیز یاد کنند: «آن‌ها خودشان را بخشی از یک سنت بزرگ مقاومت غیرخشونت‌آمیز می‌بینند، اما از این صرف‌نظر می‌کنند که خودکشی اعتراضی عملی به شدت خشونت‌آمیز است علیه بدن خود فرد.» وی همچنین می گوید: «سر آخر می‌توان گفت باید پیشاپیش یک “سازماندهی” در جامعه وجود داشته باشد.
چیزهایی مانند خوکشی اعتراضی، به‌خودی خود برای به‌وجود آوردن یک جنبش کافی نیستند و بعد از چندین خودکشی، مردم به سادگی آن‌ها را فراموش خواهند کرد یا خودکشی و خودسوزی تبدیل به چیزی خواهد شد که هر چند سال یک بار اتفاق می‌افتد و به هیچ تغییری نمی‌انجامد.»
کیانوش در زمان حیات خود نشان داد که حقوق بشر و عدالت اجتماعی ارزش‌هایی هستند که برای آن‌ها باید ایستاد و مبارزه کرد.
نویسنده: فعال سیاسی آزاد بابای
تاریخ نگارش: ۱۵ نوامبر ۲۰۲۴