بهرام رحمانی
bahram.rehmani@gmail.com
امشب دوشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۰ اعتراضات مردم خوزستان علیه بحران بی‌آبی در حالی وارد پنجمین شب خود شد که تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی توسط کاربران اهوازی یورش نیروهای امنیتی به معترضین در نقاط مختلف مخصوصا در کوی علوی اهواز را نشان می‌دهد.
تجمعات اعتراضی مردم خوزستان در اعتراض به قطع آب و عدم دسترسی شهروندان به آب آشامیدنی از شب پنج‌شنبه ۲۴ تیرماه آغاز شده و تاکنون به دست‌کم ۱۷ شهر گسترش یافته است.
گزارش‌ها در چهارمین روز اعتراضات مردمی حاکی از جان‌باختن دست‌کم سه شهروند به نام‌های مصطفی نعیماوی، قاسم خضیری، علی مزرعه و سیدحسین آل ناصر بر اثر تیراندازی نیروهای نظامی است.
در جریان حمله وحشیانه نیروهای وحشی حکومتی به تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم تاکنون چهار جوان به نام‌های: ، قاسم خضیری ناصری، مصطفی نعیماوی و علی مزرعه جان باخته‌اند.
سحرگاه روز شنبه ۲۶ تیرماه، قاسم خضری پس از مجروحیت شدید شب گذشته توسط نیروهای سرکوبگر حکومتی در اهواز منطقه کوت عبدالله جان خود را از دست داده است. وی دومین کشته اعتراضات است.
این نوجوان ۱۷ ساله که روز جمعه ۲۵ تیر ماه بر اثر اصابت گلوله در جریان اعتراضات در اهواز زخمی شده بود، در بیمارستان جان خود را از دست داده است.
آن‌گونه که در شبکه‌های اجتماعی ذکر شده، «علی مزرعه» نیز در منطقه «کوی زویه» اهواز به ضرب گلوله نیروهای امنیتی کشته شده است.
پیش‌تر هم اعلام شده بود که جوانی ۳۰ ساله به نام «مصطفی نعیماوی در جریان تظاهرات دیشب در شادگان، استان خوزستان به دلیل اصابت گلوله کشته شده است.
طی روزهای اخیر شهرهای مختلف خوزستان شاهد تجمع و راهپیمایی در اعتراض به کم‌آبی بوده است. فرماندار ماهشهر گفته معترضان باعث بسته‌شدن جاده ماهشهر به بندر امام شده‌اند. اما استاندار خوزستان تجمع‌ها را تکذیب کرده و گفته فیلم‌ها «جعلی» است.
در حالی که دمای هوای برخی از شهرهای خوزستان در طول روز به حدود پنجاه درجه سانتی‌گراد رسیده، بی آبی زندگی شهروندان را مختل کرده است.
اعتراض به بی‌آبی، سیاست‌های انتقال آب و سدسازی در خوزستان چهارمین شب اعتراضی خود را پشت سر گذاشت و در این شب شهرها و روستاهای منطقه شاهد حضور یگان‌های ویژه و شلیک مستقیم به تظاهرکنندگان بود.
در چهارمین شب اعتراض، مردم منطقه الباجی در شمال غرب اهواز به معترضان پیوستند و بزرگراه اهواز به تهران را مسدود کردند. مردم عرب اهواز در شعارهایشان به بحران بی‌آبی و سیاست‌های تبعیض‌آمیز سیستماتیک دولت ایران که با هدف نابودی اقتصاد، محیط زیست منطقه و تغییر بافت جمعیتی استان طرح‌ریزی شده است، اعتراض دارند.
منطقه ملاشیه در جنوب غرب اهواز نیز شاهد حضور معترضان به بی‌آبی بود. در این منطقه نیز مردم با شعار و آتش‌زدن تایر خودروها به مسدود‌کردن راه‌ها اقدام کردند.
جوانان منطقه سلیچ آبادان نیز با بستن جاده‌های منتهی به این منطقه و سر دادن شعارهایی علیه شرایط سخت منطقه به دیگر معترضان منطقه پیوستند.
مردم معترض شوش نیز در برابر فرمانداری این شهر اقدام به تظاهرات کردند. ویدئوها نشان می‌دهد که با نزدیک شدن موج معترضان نیروهای پلیس به درون فرمانداری عقب نشینی می‌کنند.
تظاهرات در شهرستان ماهشهر نیز شامگاه یک‌شنبه برگزار شد و در ویدئوهای منتشر شده از این شهرستان صدای شلیک گسترده نیروهای امنیتی به سوی مردم و گریختن معترضان دیده و شنیده می‌شود.
شامگاه یک‌شنبه ۲۷ تیر، با وجود حضور سنگین نیروهای پلیس و ضد شورش در شهرهایی چون خفاجیه(سوسنگرد)، حمیدیه، شوش و برخی مناطق اهواز، مجددا اعتراضات با حضور گسترده مردم در ۱۷ شهر استان و روستاهای واقع در مسیرهای ترانزیتی برگزار شد.
از ظهر دیروز ویدئوهایی از گسیل نیروهای یگان ویژه به خوزستان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که خبر از تصمیم مسئولان ایرانی برای برخورد و به خشونت کشیدن تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم عرب داشت.
در چهارمین شب اعتراضات، خفاجیه و حمیدیه کانون اعتراضات بود و نیروهای یگان ویژه با آغاز اعتراضات شبانگاهی مردم با شلیک مستقیم و گاز اشک آور تجمعات اعتراضی را به خشونت کشاند.
چندین منطقه شهرستان خفاجیه از جمله کوی ابوذر و میدان بانک ملی و منطقه محل سکونت نماینده این شهر در مجلس ایران شاهد تظاهرات گسترده بود.
قاسم ساعدی، نماینده این شهر در مجلس با «فتنه» نامیدن اعتراضات مردم استان و شهر خود، معترضان را به «کشته سازی» متهم کرد و مدعی شد تظاهرکنندگان خودشان به یکدیگر شلیک می‌کنند.
معترضان در حمیدیه نیز برابر ادارات و نهادهای امنیتی این شهر و در حضور گسترده نیروهای پلیس دست به تظاهرات زدند و شعارهایی علیه بی‌آبی سر دادند.
ویدئوهای بسیاری در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد که صدای شلیک تیر و دود حاصل از گاز اشک آور را نشان می‌داد. فعالان و کاربران تصاویر گلوله‌های گاز اشک‌آور شلیک‌شده به معترضان را منتشر کردند و هم زمان گزارش دادند که معترضان حتی سنگی به سوی پلیس پرتاب نکردند.
اعتراضات روز پنج‌شنبه ۲۴ تیرماه در بستر چند هفته اعتصاب‌های کارگری و تجمع‌های اعتراضی دامداران و کشاورزان در شهرهای مختلف ایران روی می‌دهد؛ تحولاتی که بستر آن تابستانی داغ، خیز پنجم کرونا، قطع مکرر برق، رکود اقتصادی و نارضایتی گسترده است.
در بعضی فیلم‌ها که هوا روشن است، دیده می‌شود که زنان به همراه دوش‌به‌دوش مردان شعار می‌دهند و نیروهای ضدشورش در میان آنها حضور دارند.
در تصاویر منتشر شده از اعتراض‌های شبانه استان خوزستان در اعتراض به بویژه مشکلات بی‌آبی در این منطقه، می‌توان صدای شلیک گلوله و گاز اشک آور را شنید و حرکت نیروهای امنیتی را دید که سوار بر موتورسیکلت، به سوی معترضان می‌رانند.
گزارش‌هایی هم از اختلال در اینترنت در اهواز، سوسنگرد و شادگان منتشر شده و در بعضی مناطق هم اینترنت قطع شده است. در جریان سرکوب خونین اعتراضات آبان ۹۸ که اعتراض به افرایش قیمت بنزین و مشکلات معیشتی در ایران بود، مقام‌های دولتی هم‌زمان با سرکوب شهروندان معترض، شبکه اینترنت ایران را به شکل سراسری برای چند روز متوالی قطع کردند.
تا کنون کشته‌شدن قاسم خضیری و مصطفی نعیماوی و علی مزرعه اثر اصابت گلوله در این اعتراضات تایید شده است. مصطفی نعیماوی بر اثر اصابت دو گلوله به سینه‌اش کشته شده و قاسم خضیری ۱۸ ساله نیز کارگر یک مغازه باتری‌فروشی در اهواز بوده است.
خبرگزاری فارس نزدیک به نهادهای امنیتی و نظامی اما با انتشار ویدیوهایی نزدیکان قاسم خضیری و مصطفی نعیماوی کشته‌شدگان اعتراضات، حضور آن دو در تظاهرات را تکذیب کرده و تیراندازی‌ها را مشکوک خوانده است.
این روزها معترضان با وجود تیراندازی ماموران امنیتی برای سومین شب در شهرهای مختلف خوزستان به خیابان آمدند و شعار «من تشنه‌ام حقم گلوله نیست» سر می‌دادند.
استانداری خوزستان در نخستین واکنش خود اعتراضات را تکذیب کرده بود.
کارگران نیشکر هفت‌تپه در جریان اعتصاب سراسری خود، شعارهایی در همبستگی با تظاهرات اخیر خوزستان در اعتراض به وضعیت کم‌آبی سردادند.
کارگران هفت‌تپه در واکنش به عدم پرداخت دستمزدهایشان دست از کار کشیده‌اند، در راهپیمایی‌هایی ۲۷ تیرماه شعار می‌دادند: «خوزستان بیچاره یه قطره آب نداره.»
چندی پیش قوه قضاییه ایران از مالک خصوصی کارخانه نیشکر هفت‌تپه خلع ید کرد. کارگران این کارخانه اما می‌گویند بسیاری از مشکلات از جمله پرداخت دستمزدها پابرجاست.
توجیه دولت خشک‌سالی و کم‌آبی است. دولت هم‌چنین همین بهانه کم‌آبی را از دلایل قطع مکرر برق در یک ماه اخیر عنوان کرده است، مشکلی که آن هم به اعتراض در شهرهای مختلف و شعارهای ضدحکومتی دامن زده است.
این اعتراضات در حالی صورت می‌گیرد که کارگران صنعت نفت، گاز و پتروشیمی در ایران دست به اعتصاب کم سابقه‌ای زده‌اند.
این اعتصاب‌ها هفته‌هاست که تحت عنوان کمپین ۱۴۰۰ از سوی کارگران پیمان‌کاری صنعت نفت و پتروشیمی ادامه دارد. کارگران این صنعت به حقوق پایین و شرایط طاقت‌فرسای کاری معترض هستند.
اعتراض‌های خوزستان مورد حمایت سازمان‌ها و احزاب مخالف جمهوری اسلامی ایران نیز قرار گرفته است.
در روزهای گذشته اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهوری به وزرا و مسئولان «دستور پیگیری» داده بود و هم‌زمان براساس گزارش‌ها محسنی‌اژه‌ای رییس قوه قضاییه نیز هیاتی اجرایی و قضایی به منطقه فرستاده است.
در تازه‌ترین تحولات نیز فریدون حسنوند رییس کمیسیون انرژی مجلس که با عنوان نماینده تام الاختیار با دستور رییس مجلس به استان خوزستان سفر کرده بود گفت: «از روز چهارشنبه با پیگیری‌های رییس مجلس و کمیسیون انرژی و رایزنی‌هایی که با وزارت نیرو و معاون آب وزارت نیرو انجام شده، ظرفیت خروجی سد کرخه از ۷۵ متر مکعب به ۱۳۰ مترمکعب در ثانیه رسیده است.»
او هم‌چنین تایید کرد که در روزهای اخیر استاندار و نماینده ولی فقیه و نمایندگان مجلس خبرگان رهبری و مدیران استان جلساتی در همین زمینه تشکیل داده‌اند.
در ویدئوهای منتشر شده از اعتراضات شهرستان خفاجیه (سوسنگرد)، معترضان در برابر دفتر ساعدی تجمع کرده و با شعار دادن علیه او، به سکوت وی درباره بحران بی آبی اعتراض کردند.
این شهرستان شاهد بی‌سابقه‌ترین حضور اعتراضی مردم به شرایط بی‌آبی بوده که واکنش تند نماینده این شهر در مجلس را برانگیخت.
محمود احمدی‌بیغش، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای ایران نیز در تلاش برای امنیتی‌کردن هر چه بیشتر اعتراضات مردم عرب اهواز و چراغ سبز نشان دادن به سرکوب این اعتراضات شامگاه شنبه ۲۶ تیر، در صفحه توییتر خود نوشت: «سر بسته می‌گویم، خیلی مراقب حوادث خوزستان باشید!!! بوی خون و توطئه صوری می‌آید.»
پیش‌تر قاسم سلیمانی دشتکی، استاندار خوزستان با انکار وجود هر گونه اعتراض، ویدئوهای منتشر شده از حضور مردم در خیابان‌ها را جعلی و ساختگی عنوان کرد.
دشتکی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری دولتی «ایرنا» گفته بود که «برخی به دنبال تحریک مردم هستند و تصاویری جعلی از اعتراضات مردم در فضای مجازی منتشر می‌کنند مثلا در شهرهای خرمشهر و سوسنگرد اتفاق و اعتراضی رخ نداده اما کلیپهایی مربوط به گذشته در فضای مجازی منتشر می‌شود.»
هم‌زمان برخی مقامات محلی با انتشار اخباری اعلام کردند که از صبح جمعه ۲۵ تیر مسئولان ذی‌ربط نسبت به رهاسازی آب در رودخانه‌های خشک شده استان به‌ویژه در حوضه آبریز کرخه اقدام کردهاند.
با این وجود شهروندان با حضور در کف خشک‌شده رودخانه‌ها، ویدئوهایی ارسال کردند که ادعای مقامات محلی را نفی می‌کرد.
در همان حال، با گسترده‌تر شدن اعتراضات، ویدئوهایی از اعزام نیروهای سرکوب و ضد شورش از استان های مجاور به خوزستان منتشر شده است.
در همین رابطه، قاسم ساعدی، نماینده دشت آزادگان در مجلس ایران با تکرار سخن مقامات امنیتی گفت که «اعضای گروه‌های تروریستی در خوزستان به مردم تیراندازی کردند.»
او یک‌شنبه ۲۷ تیر، به خبرگزاری «فارس» گفت: «تروریست‌ها با سوءاستفاده از فضای پیش‌آمده در خوزستان در صفوف مردم نفوذ و اقدام به تیراندازی به سمت مردم کرده و ۲ جوان را در شهرستان‌های شادگان و کارون به قتل رساندند.»
ساعدی با متهم کردن معترضان به کشته‌سازی، تمام اعتراضات مردمی پیشین را «فتنه» نامید و خاطرنشان کرد: «عاملان و پشت صحنه‌های این حرکت‌های غیرمتعارف و هم‌چنین کشته‌سازی‌ها کسانی هستند که در آبان ۹۸ و پس از گران شدن بنزین و نیز در فتنه ۸۸ دست به کشته‌سازی و ایجاد ناامنی در کشور زدند.»
محسنی اژه‌ای رییس قوه قضاییه اعتراض مردم خوزستان را به آمریکا و اسرائیل نسبت داد. این در حالی‌ست که خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داده که نیروهای حکومتی به روی مردم تشنه خوزستان تیراندازی می‌کنند.
آسوشیتدپرس با استناد به گزارشات تصویری شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که نیروی انتظامی جمهوری اسلامی به روی معترضان به قحطی آب در خوزستان تیراندازی می‌کند.
با وجود تکذیب مقامات جمهوری اسلامی، آسوشیتدپرس تاکید می‌کند که گزارش‌های تصویری فعالان حقوق بشر به وضوح نشان می‌دهند که در سوسنگرد، یکی از کانون‌های اعتراض‌های خیابانی به بی‌آبی، پلیس به روی تظاهرکنندگان که اغلب کودکان و نوجوانان هستند تیراندازی می‌کند.
آسوشیتدپرس ابعاد کنونی قحطی آب در ایران را بی‌سابقه دانسته و افزوده است که هم‌زمانی آن با شیوع گسترده کرونا و افزایش مرگ و میر ناشی از آن و هم‌چنین اعتصاب هزاران کارگر صنعت نفت جمهوری اسلامی را با بحرانی مهم رو‌به‌رو ساخته است.
رییس قوه قضاییه جمهوری اسلامی گفته است: مردم اجازه ندهند که دشمنان از مطالبات به حق آنها سوءاستفاده کنند. چراکه آمریکا و اسرائیل می‌کوشند در اعتراض‌های جاری مردم خوزستان نفوذ و با تحریک مردم در کشور ناآرامی ایجاد کنند.
اژه‌ای از نیروهای امنیتی خواست که «مراقب باشند تا برخی افراد ناخواسته فریب عوامل دشمن را نخورده و در دام آنها نیافتند و به برخی مسئولان هم هشدار داد که «مراقب و مواظب باشند تا ناخواسته در زمین دشمن بازی نکنند.»
این ادعا ها زمانی مطرح می‌شوند که از جمله روز چهارشنبه ۱۶ تیر شماری از کشاورزان و دامداران رو‌به‌روی استانداری اصفهان تجمع کردند، دام‌هایشان را کشتند و خون‌شان را کف خیابان جاری کردند.
مشهد، اصفهان، یزد، کرمان و شیراز از جمله شهرهایی بود که در آن دامداران در هفته های اخیر به خیابان آمدند.
در گزارش‌هایی که رسانه‌های جنوب ایران از خوزستان منتشر کردهاند نقل شده که مردم در بعضی از روستاها از آب کولر برای آشامیدن استفاده می‌کنند و کشاورزان بدون آب برای دام مانده‌اند.
سازمان هواشناسی ایران اواسط ماه مه با اشاره به کاهش ۸۵.۵ درصدی بارندگی نسبت به میانگین بلند مدت کشور، از بروز «خشک‌سالی بی‌سابقه» در برخی مناطق کشور خبر داد.
علاوه بر این، کاهش تولید انرژی برق‌آبی به کمبود برق منجر شد و یک ماه بعد رضا اردکانیان، وزیر نیرو اعلام کرد دولت برای اطمینان از تداوم تامین آب در مناطقی که بیش‌ترین آسیب را از خشک‌سالی دیده‌اند، بودجه اضطراری اختصاص داده است.
با این حال روز ۲۴ ژوئن روزنامه اصلاح‌طلب شرق نوشت این که سال ۲۰۲۱ خشک‌ترین سال ایران در نیم‌قرن گذشته بوده، تنها نوک یک کوه یخ است. این روزنامه هشدار داد کاهش مداوم ذخایر آب کشور طی سال‌های آینده، محرکی برای بروز بحران‌های زیست‌محیطی و اجتماعی بزرگ‌تر خواهد بود.
علیرضا شریعت، دبیرکل فدراسیون صنعت آب در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا در رابطه با تاثیر اجتماعی بحران آب در دراز مدت حرف زد.
او ضمن اشاره به این موضوع که ایران با چشمانی بسته در حال نزدیک شدن به «چالشی بسیار بزرگ» است، نسبت به بروز درگیری‌های گسترده اجتماعی به دنبال خشک شدن منابع محلی و کمبود آب هشدار داد. او برای نمونه به رودخانه زاینده‌رود اشاره کرد که زمانی در اصفهان جریان داشت اما حالا بیشتر اوقات پیش از رسیدن به این شهر خشک می‌شود.
طی سال‌های اخیر خشک‌سالی صدمات زیادی به کشاورزی در استان اصفهان وارد کرده است. به گفته شریعت اگر الگوی مصرف آب تغییر نکند، ایران احتمالا شاهد مهاجرت گسترده از مناطق درگیر خشک‌سالی در نقاط مرکزی کشور به نواحی نسبتا مرطوب‌تر از جمله استان‌های شمالی گیلان و مازندران خواهد بود. این دو استان در حال حاضر تنها مناطقی هستند که خاکشان برای کشت محصولات کشاورزی آب‌بر از جمله برنج مناسب است.
شریعت علاوه بر این هشدار داد این نوع مهاجرت انبوه در داخل کشور نه تنها مشکل کم‌آبی را حل نمی‌کند بلکه باعث گسترش بحران به مناطق پر آب کشور هم خواهد شد.
او هم‌چنین گفت در دنیای مدرن درگیری بر سر آب به درون مرزهای یک استان یا حتی یک کشور محدود نمی‌شود و اغلب به کشورهای دیگر هم گسترش خواهد یافت.
شریعت ضمن اشاره به سد تازه تاسیس کمال خان در افغانستان و همین‌طور پروژه‌های عظیم ترکیه برای حفاظت از منابع آبی خود، به جای نفت از آب به عنوان منبعی استراتژیک برای آینده منطقه یاد کرد.
این اشاره او یادآور اظهارات چند سال پیش عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران است که آب را «کالایی استراتژیک» توصیف کرد و گفت باید «اقدامات استراتژیک» در موردش صورت بگیرد.
شریعت کم توجهی و سو‌مدیریت را دلایل اصلی «ضعف» مدیریت منابع آب در کشور می‌داند و معتقد است نبود انسجام میان سیاست‌های نهادهای مختلف دولت و همین‌طور اولویت‌بندی‌های نادرست موانع کلیدی هستند که باید در از میان برداشته شوند. او به خبرگزاری ایلنا گفت: «تا زمانی که وزارت‌خانه‌های کشاورزی، انرژی، محیط‌زیست و صنعت سیاستی یک‌پارچه اتخاذ نکنند، به جایی نخواهیم رسید.»
شریعت هم‌چنین گفت ساکنان استان‌هایی نظیر یزد و سیستان و بلوچستان از گذشته با استفاده از قنات و چاه‌ها به خوبی خود را با شرایط طبیعی وفق می‌داده‌اند. اما به گفته او دخالت دولت در این حوزه به منظور ترویج «خودکفایی» اقتصادی – که موضوع مورد علاقه طبقه حاکم کشور است– باعث بر هم خوردن این توازن محلی شد.
شریعت می‌گوید برای دستیابی به این خودکفایی، مسئولین بدون در نظر گرفتن شرایط محلی به توسعه صنعت کشاورزی و حتی کاشت محصولات آب‌بر دست زده‌اند و این باعث بدتر شدن بحران آب در کشور شده است.
خوزستان مانند برخی دیگر از مناطق ایران با خشک‌سالی و کمبود بارش مواجه است. اما کشاورزان و دامداران و شهروندان معتقدند این بحران با سوءمدیریت منابع آب گره خورده است.
عصر جنوب که اخبار خوزستان را پوشش می‌دهد به نقل از فریدون بندری، سرپرست فرمانداری ماهشهر نوشته «گروهی بر پایه یک فراخوان مجازی در اعتراض به موضوع بی‌آبی در استان خوزستان، اقدام به بستن جاده ماهشهر – بندرامام کردند که با حضور مامورین انتظامی، معترضین متفرق و جاده در حال ایمن سازی است.»
اما استاندار خوزستان به ایرنا گفته «برخی به دنبال تحریک مردم هستند و تصاویری جعلی از اعتراضات مردم در فضای مجازی منتشر می‌کنند؛ مثلا در شهرهای خرمشهر و سوسنگرد اتفاق و اعتراضی رخ نداده اما کلیپهایی مربوط به گذشته در فضای مجازی منتشر می‌شود. لذا مردم مراقب این شیطنت‌ها باشند.»
طبق گزارشات گاومیش‌های و سایر حیواناتی که در دمای ۵۰ درجه خوزستان مرگ و زندگی‌شان به آب وصل است در لجن‌زاری از آخرین قسمت‌های بازمانده‌ی تالابِ بی‌آب دست و پا می‌زنند.
نبود هورالعظیم مساوی است با نبود حیات…احداث سدهای غیرمجاز و متعدد بر روی این تالاب سبب شده تا ورودی آب به هورالعظیم کاهش یابد و همگان می‌دانند که اگر این تالاب نباشد، گرد و خاک و ریزگرد‌هایی که بر اثر خشکی تالاب ایجاد می‌شود زندگی را برای مردم منطقه و استان‌های اطراف سخت خواهد کرد، به تبع آن اگر آب در این تالاب نباشد، مردم منطقه مجبور به مهاجرت خواهند شد و به دنبال آن مشکلات متعدد دیگری ایجاد خواهد شد.
تنها یکی از ریشه اعتراض‌ها در خوزستان بحران بی‌آبی است؛ بحرانی که بیش از دو دهه است با شوری آب و گسترش پروژه کشت نیشکر و رهاسازی پساب آن در آبراه‌های اصلی خوزستان آغاز شد و با خشک‌کردن هورالعظیم برای استخراج نفت و ریزگردها و ایجاد ۹ سد مختلف بر سر شاخه‌های کارون در استان‌های چهارمحال‌وبختیاری، مرکزی و لرستان شدت یافت.
البته در دو دهه گذشته آب تنها مسئله زیست‌محیطی مورد اعتراض مردم خوزستان نبوده است. ریزگردها که حکومت جمهوری اسلامی در سالیان گذشته منشا آنها را خارجی می‌دانست، مسئله دیگری است که در نتیجه خشک‌کردن هور و از بین‌رفتن پوشش طبیعی گیاهی خوزستان در نتیجه تغییرات آب‌وهوایی ناشی از دست‌کاری در طبیعت این استان و ساختن سدهای مختلف، زندگی مردم این استان را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است.
حالا بنا بر اقرار مقام‌های رسمی دولتی، بیش از ۵۰۰ روستا و منطقه در جنوب خوزستان با تنش آبی شدید درگیرند. این را قاسم سلیمانی دشتکی، استاندار خوزستان، می‌گوید. شخصی که گفته می‌شود در هفته‌های گذشته مجوز زیست محیطی طرح انتقال آب از بهشت‌آباد به استان‌های مرکزی ایران با اطلاع وی صادر شده است. سلیمانی دشتکی مدیرعامل یک شرکت صنعتی در استان اصفهان است. او سابقا در اصفهان تحصیل و زندگی کرده است و خانواده او از اعضاء هیئت‌مدیره این شرکت‌اند. نام این شرکت «پیش‌تازان صنعت برق سپاهان» است که به صورت سهامی خاص ثبت شده است و ایمان، احسان و الهام سلیمانی دشتکی در آن فعال‌اند.
خبر تصویب ضمایم زیست‌محیطی طرح انتقال آب بهشت‌آباد که سالانه حدود یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب را به اصفهان، یزد و کرمان منتقل خواهد کرد، در روزهای پایانی دولت حسن روحانی و در حالی منتشر می‌شود که به نظر می‌رسد مصارف اصلی این طرح، تامین آب برای صنایع آب‌بر ایجاد شده در استان‌های مناطق خشک و کویری ایران است.
به گفته منابع آگاه، انتشار این خبر در کنار صحبت‌های استاندار خوزستان در خصوص نبود مشکل جدی بی‌آبی و خشک شدن تالاب شادگان، جرقه اولیه اعتراض‌های هفته گذشته استان خوزستان بوده است.
با اعتراض گسترده فعالان محیط‌زیست، طرح بهشت‌آباد که در سال ۹۰ کلنگ آن به زمین خورد، تاکنون نتوانسته بود مجوزهای زیست‌محیطی را کسب کند.
دستگاه‌های امنیتی خوزستان هر نوع اعتراض یا صحبت فعالان محیط زیست را همکاری با ضدانقلاب و به قصد ایجاد آشوب در خوزستان نسبت می‌دهند.
شروع اعتراض‌ها در استان خوزستان از خرمشهر بود و نخستین تجمع اعتراضی در این شهر و حمیدیه و دشت آزادگان و ماهشهر شکل گرفت. وضعیت روستاهای خرمشهر به‌خصوص در نوار مرزی عراق نیز باورنکردنی است. بیش از ۷۰ روستا از توابع شهرهای آبادان، جزیره مینو و خرمشهر هستند که زمین‌های کشاورزی این روستاها به دلیل کم شدن ورودی آب رودخانه‌ها و پیشروی آب‌شور دریا، به نمکزار تبدیل شده است و بخش بزرگی از کشاورزی و نخلستان‌های این منطقه تحت تاثیر این موضوع از بین رفته‌اند.
از نظر فعالان محیط زیست خوزستان مسئولان دولت حسن روحانی در هشت سال گذشته با تخصیص ندادن بودجه‌های مصوب، انتقال مخفیانه آب از سرشاخه‌های کارون و بی‌توجهی به شرایط بیکاری و معیشت مردم به خوزستان بیش‌ترین آسیب را به این استان وارد کردهاند.
روزنامه همدلی چاپ تهران امروز نوشت: در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران خوزستان نسبت به تکرار حوادث ۹۶ و ۹۸ هشدار داده شد.
پاسدار حسن شاهوارپور سرکرده سپاه ولی عصر خوزستان در جلسه روز جمعه مدیریت بحران خوزستان نسبت به شکل‌گیری زمینه بحران در این استان هشدار داده است.
او گفته است: مشکل امروز ما در استان خوزستان مربوط به مردمی است که منتظر هستند کشت کنند و نان شب‌شان به کشاورزی که سودی ندارد، وابسته است. با توجه به وضعیت کنونی کم‌آبی در استان خوزستان، زمینه بحران اجتماعی در حال شکل‌گیری است و بحران اجتماعی نیز پیشران بحران امنیتی است.
به گزارش ایسنا، سرکرده سپاه ولی عصر خوزستان ادامه داد: اگر این وضعیت مدیریت نشود و درست حرکت نکنیم، تبعات آن مانند بحرانه ای سال‌های ۹۶ و ۹۸ خواهد بود.
در پایان می‌توانیم تاکید کنیم که در پایان می‌توانیم تاکید کنیم که مردم خوزستان روی دریایی از ذخایر نفتی نشسته‌اند و چرخ اقتصاد ایران از طریق منابع طبیعی این استان تامین می‌شود. اما سال‌هاست که مردم این استان از نبود کار، برق، آب و… رنج می‌برند. حالا، اما مردمی که این روزها به دنبال خشک شدن تالاب‌شان یعنی «هورالعظیم» در سوگ مرگ تلخ دام‌ها و محیط زیست‌شان نشسته‌اند، کارد به استخوان‌شان رسیده و در اعتراض به حکومت جالی اسلامی به کف خیابان‌ها آمده‌اند. حکومت نیز مانند همیشه نیروهای تا دندان مسلح خود به این منطقه گسیل کردهاند تا دست به آدم‌کشی بزنند. تاکنون یه جوان جان باخته‌اند و ده‌ها تن دیگر نیز زخمی شده‌اند.
مسائل نه تنها خوزستان، بلکه سراسر ایران ناشی از عملکرد و سیاست‌هیا جنایت‌کارانه جمهوری اسلامی است. به عنوان مثال وزارت نفت به جای این‌که برای به دست آوردن نفت از هورالعظیم از دکل آبی استفاده کند بخش عظیمی از این تالاب را خشک کرده و جاده زده بود که از خشکی اقدام کند به این دلیل که ارزان‌تر بود.
سیاست‌های غلط با هدف ثروت‌اندوزی پیرامون تامین حق‌آبه هورالعظیم و رودخانه‌های دیگر، سدسازی‌ها و طرح‌هایی مانند انتقال آب کارون، زندگی عادی مردم در خوزستان را طاقت‌فرسا کرده و در حال نابودی زیرساخت‌های اقتصادی و گردشگری این استان است. هورالعظیم یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری کشور است که متاسفانه خشک شد.
در ۴۲ سال حاکمیت جمهوری نکبت‌بار اسلامی نه تنها هیچ قدمی در راستای منافع مردم و توسعه کشور برنداشته بلکه آن‌هایی هم که موجود بودند از بین برده است.
جمهوری اسلامی حتی در پیش‌گیری از گسترش ویروس کرونا هیچ اقدام جدی انجام نداده است. اکنون رسانه‌های ایران از وضعیت وخیم شهروندان در پیک پنجم کرونا خبر می‌دهند. بنابر گزارش‌ها روند بستری و مرگ بر اثر این بیماری صعودی است. درصد کمی از جمعیت ایران واکسینه شده و برخی واکسن‌‌ها ایمنی کافی ایجاد نکرده‌اند.
جمهوری اسلامی در عرصه‌های مختلف، از جمله مسکن، آموزش، بهداشت و درمان، بیکاری، محیط زیست، سیل، زلزله، برق و خاموشی‌های خسارت بارش، و… فاجعه پشت فاجعه آفریده است. انگار سران و مقامات و نهادیهای حکومتی جز تهدید خیزش اجتماعی و کشتن و زندانی کردن و اعدام آنها اقدامات دیگری در عقل ناقص‌شان نمی‌گنجد؟! در چنین وضعیتی جمهوری اسلامی باید در انتظار توفان‌های بزرگ‌تر و کوبنده‌تری بنشیند!
نهایتا روزی خواهد رسید که گلوله و مشت آهنین حکومت به سوی خودشان برخواهد گشت. آن روز دور نیست!
دوشنبه بیست و هشتم تیر ۱۴۰۰ – نوزدهم ژوئیه ۲۰۲۱